کَمون حبشی

ص 600، Ammi copticum مترادف Caurum Copticum است که البته به اشتباه  

Cavum copticumآمده است. کَمون حبشی و انیسون بَرّی، مترادف‏های دیگر واژه نانخواه هستند که از آن یاد نشده است. 

 

بادیان گیاهی یک ساله از خانواده چتریان است که به فارسی «زنیان» و درکتب طب سنتی با نام های«انیسون بری» و«کمون حبشی»آورده شده است.این گیاه را در بلوچستان با نام هندی آن «اجوان»و همچنین «اسپر کای»می شناسند.

گیاه شناسی:

زنیان گیاهی است یکساله که بلندی آن کمی از زیره سیاه بیشتر و در حدود یک متر است ولی از نظر شکل برگ و رنگ گل شبیه زیره سیاه است. این گیاه دارای برگهای بریده بریده و نخی شکل می باشد.گلهای زنیان کوچک و سفید رنگ است. میوه گیاه زنیان کوچک، تخم مرغی شکل به رنگ زرد تیره می باشد و در سطح میوه 5 خط طولی نازک به رنگ زرد روشن وجود دارد. میوه گیاه معطر و بوی عطر تیمول از آن اسشمام می شود. میوه و ریشه آن در طب سنتی مورد توجه خاصی می باشد. این گیاه بیشتر در مزارع غلات و در پرچینها در نواحی مختلف اروپای مرکزی، در آسیا در هندوستان، ایران در خراسان، کرمان و مناطق شرقی بلوچستان، یزد، سمنان و تهران و سایر نقاط کشور می روید.

ترکیبات شیمیایی

از نظر ترکیبات شیمیایی زنیان (میوه گیاه) دارای 6-4 درصد برحسب مناطق رویش، اسانس روغنی فرار است که در حدود 55-45 درصد آن را تیمول تشکیل می دهد. تیمول اسانس معطر آزربه و سی سنبر است که در آن بخشها مشخصات و فرمول شیمیایی آن به تفصیل آمده است. ماده ای است ضد عفونی کننده قوی و معروف در طب سنتی، به علاوه در اسانس زنیان 20-15 درصد سیمن و بقیه آن آلفا-پی نن ،دیپانتنو... است.

خواص و کاربرد

زنیان یا تخم گیاه بادیان از نظر طبیعت مانند زیره ها گرم و خشک است و از نظر خواص ضد اسپاسم، تونیک، محرک و بادشکن است و معمولا در تهیه مشمع هایی که برای تسکین درد به کار می رود داخل می شود. له کرده و کوبیده آن به عنوان داروی استعمال داخلی برای رفع بیماری های معده و کبد و ناراحتی گلو و سرفه و روماتیسم تجویز می شود. زنیان به عنوان منبع بسیار غنی از تیمول ضد عفونی کننده معروف است . در هندوستان از زنیان به عنوان ضد عفونی کننده و برای تقویت معده و همچنین به عناون بادشکن و تونیک و برای قطع اسهال و رفع سو هاضمه و دردهای حاد شکم یا قولنج و معالجه سو تجویز می شود. ازریشه گیاه نیز به عنوان مدر و بادشکن به صورت دم کرده مصرف می شود. مقدار خوراکی آن درمصرف داخلی مانند زیره سیاه و کمی کمتر ازآن است. باید توجه شود که اشخاص گرم مزاج یا از آن استفاده نکنند ویا درموارد لزوم به مقدار کم و توام با گیاهان دارویی سرد میل کنند.