ص 621، Althaea rosen cavan ، معادلهای وردالزَوَانی، خطمی بَرّی و شَحمَ المَرج هم برای آن آمده است.
خطمی اوفی سینال
.Althaea Officinalis L
انگلیسیAlthaea , Mallards , Marshmallew
نامهای رایج: خطمی، الغاسول و العصرس (عربی)، گل خیرویا خیری(هندی)، نوعی خبازی، شحم المرج.
خطمی اوفی سینال گیاهی علفی و پایا به ارتفاع در حدود 5/1 متر پوشیده ازکرکهای مخملی و سفید رنگ، برگها متناوب به رنگ سبز مایل به سفید و کرکداراست. گلها درشت که دارای 5 گلبرگ است. گلبرگ سفید یا صورتی، بیضی یا قلبیمشکل دارای پرچمهای متعدد است. ریشه آن دراز دوکی شکل و خاکستری رنگمتمایل به زرد و در سال دوم به ضخامت یک انگشت میرسد و دارای طعمیشیرین است.
خطمی اوفی سینال دارای ترکیباتی نظیر لعاب، مواد چرب، تانن، اسیدبوتیریک، فیتوسترین، نشاسته، اسانس، قند، ریشه آن حاوی آمیدون، ساکاروز،مواد پکتیک، مواد روغنی بتائین، آلبومین، نوعی آنزیم، ماده معطر فرار،اسیدمالیک، مواد معدنی و فسفات میباشد.
قسمت عمده مورد استفاده آن ریشه، برگ، گل که در اواخر پاییز آن راگردآوری کرده و ریشة آن را در محلی خشک انبار میکنند و سپس پوست آن رامیکنند و در حرارت 50 تا 60 درجه سانتیگراد میخشکانند. برگ و گل در خردادهنگام شکفتن مورد بهرهبرداری قرار میگیرد.
خواص و اثرات دارویی: طبع آن گرم و مرطوب است. خطمی اونی سینالدارای خواص ملین، مقوی سینه، آرام بخش، ضد التهاب، مسهل، ضد سرفه،حلال، مدر، التیامدهنده جراحات، نرمکننده.
از خطمی اوفی سینال در موارد یبوست، ورم لثه، سوزش و سختی ادرار،التهابات مجاری تنفسی، سیاتیک، ورمهای بناگوش، مقعد و ورم پستان، دردهایمفاصلی، التهاب سینه، ورم معده و روده، بیماریهای مثانه، اسهال، دلپیچه،دیسانتری، سنگ کلیه، زخمهای معده و گاستریت، خونریزی و التیام زخم،خونریزی داخلی، تنظیم عادت ماهانه، عفونت روده و… مورد استفاده قرارمیدهند.
در استعمال داخلی جوشانده ریشه و برگهای خطمی برای معالجة اسهال وتسکین سرفه و نرمی مزاج خورده میشود و نرمکننده مخاط روده مصرف میشود.
ضماد برگ آن برای التیام زخمها، دملها، ورم پستان، ورم بناگوش (اوریون)،ورمهای مقعد، دردهای مفاصلی و سیاتیک مفید است. نشستن در دم کرده آن برایتحلیل ورم مقعد و بسته بودن دهانه رحم زنان عقیم مفید بوده و دمکرده ریشهخطمی تسکین دهنده سرفههای شدید، نیز در برونشها، التهاب سینه، ورمروده، آنژین، کمی ترشحات عادت ماهانه، کمی ادرار، یبوست، دیسانتری ودلپیچه خورده میشود دم کرده ریشه خطمی با 10 گرم شیرین بیان ، 5 گرمپایخـر، 5 گرم بوصیر جهت تسکین سرفه مفید و مؤثر است.
تمام قسمتهای گیاه خصوصاً ریشه حاوی لعاب فراوان است که سوزش والتهاب را تسکین میدهد.
جوشانده و یا شربت گل ختمی مدتها برای رفع سرفه، سوزش گلو و درمانبرونشیت (التهاب نایژه) تجویز میشد.
خیسانده 100 گرم ریشه خطمی را در 1000 گرم آب سرد صاف کرده و دراسهال خونی حاد مرتباً مینوشند.
همچنین از ریشه ختمی در تمام موارد التهاب، نزلهها، بیماریهای منشاءالتهاب سینه، شکم روش، دل پیچهها، ترشح زیاد زرداب، کمی ترشحات ادرار،ترشحات مهبلی و... توصیه شده است.
جوشانیده دو یا سه قاشق غذاخوری برگ یا ریشه خطمی در یک لیوان آب باکمی شکر، صبح و ظهر و شب تناول نمایند برای درمان سنگ کلیه و مثانه، کمیترشح ادرار و عدم دفع ادرار نافع است.
نسخه بهعنوان دارویی جهت درمان بیماریهای تنفسی، آنژین، (گلودرد)برونشیت، سرفه و نزله بینی
5 تا 15 گرم گل خطمی را در دولیوان آب جوش نیم ساعت دم کرده صبح،ظهر و شب هردفعه یک استکان تناول نمایید.